Bereikbaarheid en leefbaarheid

De Brainport-regio groeit en bloeit. De toename van werkgelegenheid en woningen leidt tot een toenemende vraag aan mobiliteit. Die mobiliteit is een essentieel onderdeel van ons leven, het draagt bij aan ons welzijn, inkomen, contacten en daarmee aan onze maatschappij. We kennen ook keerzijden. De traditionele wegverbindingen raken overbelast en zorgen voor verminderde leefbaarheid en bereikbaarheid bij dit groeiend autoverkeer. Nuenen is als onderdeel van de regio zowel deel van de oorzaak als van het probleem: we produceren en ontvangen verkeer.

Inwoners en ondernemers willen natuurlijk liever niet in de file staan. In de Mobiliteitsvisie (december 2017) accepteerden we het huidige niveau van bereikbaarheid en hinder van het (gemotoriseerde) verkeer; vooral in de spits zijn er files. In ieder geval is duidelijk dat in de toekomst de situatie verslechtert als we niets doen (verkennende regionale studie Bundelroutes, 2018). Filevorming zorgt in 2030 voor een verslechtering van de leefbaarheid en bereikbaarheid. Om die reden maakt Nuenen - met omliggende gemeenten - plannen voor de zogenaamde ‘bundelroutes’. De regionale langere-termijnvisie op het gebied van verstedelijking en bereikbaarheid richting 2040 wordt uitgestippeld in MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). We hebben lokaal oog voor de kansen en bedreigingen daarbij. De kansen bestaan uit het waarborgen van de bereikbaarheid en de bedreigingen bestaand uit de mogelijke visuele impact op de kernkwaliteiten van Nuenen bij de realisatie van nieuwe infrastructuur en potentiële gevolgen voor de gezondheid bij de toename van gemotoriseerd verkeer.

Zoals in de afbeelding geïllustreerd is, zijn er een aantal factoren samenhangend met de vraag naar mobiliteit en de druk op het mobiliteitssysteem.

Co-modaliteit

Een deel van de oplossing kan gevonden worden in de verbetering van andere vervoerswijzen dan gemotoriseerd verkeer ('co-modaliteit'). Veel van die maatregelen voor fiets, openbaar vervoer en 'smart mobility' zijn opgenomen in de regionale afspraken (Regionaal Bereikbaarheidsakkoord en de Bereikbaarheidsagenda). In lijn met het thema gezondheid als verbindende factor, geeft de gemeente hier prioriteit aan. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan aanleg van mobiliteitsknooppunten ('Smart hubs'), busbanen en snelfietspaden. Ook technologische ontwikkelingen, zoals de snelle opkomst van de e-bike, (gedeeltelijk) zelfrijdende voertuigen en intelligente verkeerslichten kunnen bijdragen aan een duurzaam systeem met minder filevorming en verkeershinder. Technologische ontwikkelingen zijn een deel van de oplossing. Die zogenaamde 'mobiliteitstransitie' is regionaal in volle gang (o.a. MIRT) en biedt voor Nuenen ook kansen. De effecten van deze maatregelen zijn lokaal nog niet goed in samenhang onderzocht.

Bundelroutes
 Eerder is regionaal en provinciaal besloten geen 'grote wegenruit' aan te leggen. Hieruit is het Bereikbaarheidsakkoord ontstaan, het geldende regionale beleid. Bij het ontbreken van zo’n afgeronde hoofdwegenstructuur geldt voor gemotoriseerd verkeer nu een regionale structuur met 'Robuuste randen en Bundelroutes'.

Regio en buurgemeenten van Nuenen onderzoeken waar en hoe gemotoriseerd verkeer gebundeld kan worden. Want verkeer door en langs de kernen is niet ideaal, verkeer door de wijken is nog hinderlijker en gevaarlijker. Een van de studies richt zich op de Nuenense situatie, studie leefbaarheid en bereikbaarheid Bundelroutes Nuenen.

Het doel van de Nuenense deelstudie is het verbeteren van de verkeersleefbaarheid en daarmee het welzijn, de gezondheid en de bereikbaarheid van de inwoners in Nuenen. We willen ook de bereikbaarheid verbeteren voor gemotoriseerd verkeer. Dat doen we door de doorstroming van gemotoriseerd verkeer te verbeteren en met maatregelen voor andere vervoerswijzen. Het is een brede studie. Dat wil zeggen de kansen voor de ontwikkeling van ruimtelijke kwaliteit (robuust landschap en woonmilieus nabij de bundelroutes) worden hierin betrokken. De aspecten ecologie, biodiversiteit en energie worden inzichtelijk gemaakt en beoordeeld. De voorwaardelijke, mitigerende en compenserende maatregelen op gebied van geluidhinder en luchtkwaliteit worden ook meegenomen.

Het project kent vijf ambities die gelden voor de bundelroutes in het algemeen:

1. Sluipverkeer uit wijken naar de bundelroutes

2. Betere doorstroming op de bundelroutes (bereikbaarheid)

3. Daarmee de (verkeers)leefbaarheid behouden en waar mogelijk verbeteren

4. De “overige” omgevingskwaliteiten rondom de bundelrouters verbeteren

5. Geen nieuw verkeer het gebied intrekken.

De studie leidt tot een pakket van maatregelen dat de leefbaarheid en bereikbaarheid in 2030 moet verbeteren. Dat pakket kan bestaan uit een beperkte maatregel die de doorstroming van gemotoriseerd verkeer verbeteren, of juist een ingrijpende 'oostelijke randweg'. Het dilemma komt grofweg neer op een keuze voor verbetering van de leefbaarheid binnen de kernen, of het sparen van het landschap. Ook leefbaarheidsmaatregelen of verbeteringen van andere vervoerswijzen (co-modale maatregelen) zoals fiets, openbaar vervoer of smart mobility wordt onderzocht en beoordeeld.

De studie kijkt over de planhorizon 2030 ook naar de ontwikkelingen in de regio na 2030. Die regionale langere termijnvisie op ruimte en mobiliteit richting 2040 wordt uitgestippeld in MIRT (Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport). Rijk, Provincie en gemeente Eindhoven doen hierin onderzoek naar de samenhangende opgaven op het gebied van verstedelijking en bereikbaarheid in de Brainport-regio.